Phnom Penh

Dag 34 (17 maart 2018):

Om 8 uur worden Kiki, Rosan en ik bij het hostel opgehaald voor onze reis naar de hoofdstad van Cambodja: Phnom Penh. De bus zit vol met Cambodjanen dus wij worden als enige 3 blanken nogal bekeken gedurende de busrit welke overigens 9 uur duurde. Onderweg zien wij veel afval naast de weg liggen. Het is trouwens ook bizar om te zien dat er zowel in Cambodja als Thailand bijna nergens prullenbakken te vinden zijn. 

Terwijl wij onze reis naar Phnom Penh vervolgen zien wij jongeren die meereizen op vrachtwagens, scooters met volgeladen karren en hele oude tractoren. Verder zien wij delen platteland die zeer droog zijn, terwijl sommige gebieden weer groen zijn. Het is ons verteld dat in de groene gebieden irrigatie is aangelegd, maar dit is nog wel ongebruikelijk in Cambodja. 

Rond 5 uur komen wij aan in ons hostel (One Stop Hostel) waar wij de komende 2 nachten zullen slapen. Wij besluiten ons op te frissen en de stad te gaan verkennen. Wij zien gelijk dat Phnom Penh gericht is op sekstoerisme en wij lopen dan ook alleen langs barretjes waar Cambodjaanse meisjes/vrouwen buiten zitten te wachten op hun prooi. 

Wij drinken een cocktail op een dakterras aan de rivier en na het eten belanden wij in een barretje waar wij een potje poolen. Wij zien hier echter weer allemaal oude blanke mannen met hele jonge Cambodjaanse vrouwen en voelen ons niet op ons gemak dus besluiten terug te gaan naar het hostel en op tijd te gaan slapen. 

Dag 35 (18 maart 2018):

Na het ontbijt nemen wij een tuktuk naar de Tuol Sleng, oftewel S-21, gevangenis. Deze gevangenis, die eerst diende als school, werd in de Cambodjaanse oorlog gebruikt om mensen te martelen. 

In de Tuol Sleng genocide gevangenis luisteren wij naar een uitgebreide, Nederlandse audiotour. In deze gevangenis hebben in een periode van 3,5 jaar 12.000 tot 20.000 gevangenen gezeten, waarvan slechts 12 mensen het hebben overleefd. De gevangenen hadden geen flauw idee waarom zij gevangen werden genomen en werden net zo lang mishandeld en gemarteld totdat zij bekenden dat zij met de CIA hadden samen gewerkt. Wanneer zij dit echter bekenden, was hun noodlot getekend..

S-21 was in de oorlog een zeer geheime plaats waar mensen geblinddoekt naar binnen werden gebracht. Na de bevrijding in 1979 duurde het dan ook nog 2 dagen voordat S-21 werd ontdekt. Bij de ontdekking lagen er alleen nog 14 doden in de martelkamers, welke als eerbetoon zijn gecremeerd en begraven op de binnenplaats van de gevangenis. Tot op de dag van vandaag is het nog niet bekend wie deze personen zijn.. 

In gebouw A zien wij 10 lege schoollokalen waar een ijzeren bed in staat met hieraan stalen beenklemmen. In deze ruimte werden de gevangenen verhoord en gemarteld. Als een gevangene schreeuwde tijdens de marteling, kreeg hij of zij 5 extra elektrische schokken. In elke ruimte hangt er op de muur een foto van de lijken die bij de bevrijding zijn gevonden. Het is verschrikkelijk om te zien en de grote plassen bloed onder en naast het ijzeren bed zijn, ondanks dat het meerdere keren is schoon gemaakt, nog steeds te bekennen. Verder zien wij op de muur oude bloed vlekken. Terwijl ik dit verhaal nu typ, krijg ik weer de rillingen en wordt ik zelfs een beetje emotioneel. Wat hier gebeurt is, is niet te begrijpen, niet uit te leggen en zó mensonterend.

De ondervragingen en martelingen werden onder andere geleid door kinderen. Deze kinderen konden niet lezen en schrijven, werden sterk gemanipuleerd en geheel gehersenspoeld door de Rode Khmer. Zij leerden om te vechten en uiteindelijk werden sommige van hen zelf gevangen genomen. 

In het tweede gebouw zijn kleine cellen te vinden. Wij lopen hier doorheen en voelen ons vreselijk. Ondertussen kijken wij naar foto’s van de gewonden, lijken, gevangenen, marteltuigen en dergelijke. Wij zien verder nog grote ruimtes met op de grond ijzeren boeien die vastgeketend zitten aan metalen lussen in de vloer. De gevangenen mochten absoluut niet met elkaar praten. 

Wij lopen het derde gebouw binnen, waar wij worden bedolven onder foto’s van de gevangenen. Van de Rode Khmer moesten alle foto’s en dossiers van de gevangenen vernietigd worden, maar dit lukte niet op tijd. Bij de bevrijding waren foto’s al wel losgemaakt van de dossiers en op deze manier was het moeilijk te achterhalen wie de personen op de foto’s waren. Families van overlevenden komen in dit gebouw zoeken naar foto’s van familieleden. Terwijl wij alle foto’s van de slachtoffers van S-21 bekijken, luisteren wij naar een audiofragment van een jonge vrouw. Deze vrouw is samen met haar moeder en broer gaan zoeken naar een foto van haar vader. Haar vader verdween toen zij 2 jaar oud was. Aandachtig luister ik naar haar verhaal en mijn ogen schieten vol. Zij laat mij voelen hoe het is om als een speld in een hooiberg te zoeken naar een foto van je eigen vader om toch een beetje een idee te krijgen van wat er met hem is gebeurd. 

Verder wordt ons verteld dat alle dokteren waren geëlimineerd in de oorlog. Dit betekende dat er geen echte verpleegkundigen meer waren die de mensen konden verzorgen. De verpleegkundigen van de Rode Khmer kregen een opleiding van 4 maanden, wat natuurlijk helemaal niet genoeg was om echt mensen te kunnen verplegen. Wij horen een geluidsfragment van een overlevende man die zo hard gemarteld was dat hij mee werd genomen voor een ‘behandeling’. Er bestond echter geen medicijn dus kreeg hij zout op zijn wonden gegooid, wat een ondraaglijke pijn opleverde. 

Wij horen verder dat de Rode Khmer veel bloed nodig had. Hiervoor werden mensen geblinddoekt en vastgemaakt aan een ijzeren bed. Vervolgens werden van deze personen 4 zakken bloed afgenomen, waarna deze gevangenen werden achtergelaten tegen de muur terwijl er putten werden gegraven om de gevangenen in te begraven. 

Wij stappen met zijn drieën doodstil de tuktuk in. Gedurende de reis naar de Killing Fields zeggen wij niet veel tegen elkaar. Wij zijn allemaal ontdaan van de heftige gebeurtenissen die zich hier hebben afgespeeld. 

Eenmaal aangekomen bij de Killing Fields lunchen wij eerst bij een nagelezen restaurant. Ook bij de Killing Fields hebben wij een uitgebreide, Nederlandse audiotour. De gevangenen van Tuol Sleng werden naar de Killing fields vervracht waar zij vervolgens werden vermoord. Deze moorden werden echter niet verricht met geweren, aangezien er niet genoeg kogels aanwezig waren. De Rode Khmer wilden geen kogels ‘verspillen’ aan de gevangenen en dus werd hun schedel ingeslagen. 

In het begin van de oorlog kwamen er eens in de 3 weken 3 vrachtwagens met 20 tot 30 personen per vrachtwagen aan bij dit killingfield. Er zijn overigens meer dan 300 killingfields aanwezig on Cambodja. Aan deze gevangenen werd beloofd dat zij hun familie weer zouden zien en een huis zouden krijgen. Natuurlijk was dit allemaal gelogen door de Rode Khmer. Vanaf 1978 werden er iedere week ongeveer 300 gevangenen naar dit Killing field gebracht. Wanneer de gevangenen werden vermoord, speelde de Rode Khmer keiharde Cambodjaanse muziek af zodat de omgeving niet het geschreeuw zou horen. Lange tijd dacht de samenleving dan ook dat dit een militaire basis was i.p.v. een killing field.

Door de grote getale mensen die naar dit killing field werden gebracht, moesten sommige gevangenen wachten tot zij zelf aan de beurt waren voor de dood.

De audiotour verteld ons dat alle lijken nog steeds niet gevonden zijn en er in het regenseizoen nogal eens wat kan komen boven drijven. Wij zien bij de killing fields gebitten zonder tanden, wat aangeeft dat de martelingen ook tanden trekken omvatte. 

Ik kom aan bij een grote boom met allemaal versieringen erop. Ik speel de audiotour af en wordt kotsmisselijk. Baby’s werden aan hun voeten vastgehouden en hun hoofdje werd tegen deze boom, waar ik nu voor sta, gesmeten. Ik krijg in detail te horen hoe dit gebeurde en hoe men erachter kwam na de bevrijding, maar dat is te gruwelijk voor woorden dus laat ik hier maar buiten beschouwing. 

In dit killingfield zijn er 129 massagraven gevonden, waarvan er nog maar 86 zijn geopend. Het grootste massagraf bedraagt 450 lichamen en overal waar ik kijk zie ik grote kuilen waar lichamen in hebben gelegen. De schedels en grotere beenderen worden tentoongesteld in een gedenksmonument. In dit gedenkshuis zien wij een ongelooflijk grote wand met schedels en botten. Op elke schedel is een sticker geplakt met man/vrouw en de doodsoorzaak. Er is echter geen plek meer in deze ruimte voor de ongeopende graven. 

De leider van de Tuol Sleng gevangenis is in 2009 terechtgesteld en hij heeft bekend dat onder zijn regime 15.000 mensen vermoord zijn. In 2010 heeft hij 35 jaar celstraf gekregen. Het motto van de leider van de Rode Khmer (Pol Pot) was overigens: Het is beter om iemand te doden die onschuldig is, dan een vijand te sparen. 

Na deze heftige en emotionele dag gaan wij rond 17.30 uur terug naar het hostel. Hier komen wij bij en nemen wij een verfrissende douche. we rond half 6 terug gegaan naar het hostel. Vervolgens eten wij Libanees bij een restaurant naast het hostel en bespreken wij onze dag door. Vanavond gaan wij niet al te laat naar bed aangezien wij morgen weer vroeg op moeten.